تعریف مواد شیمیایی مازاد

مواد شیمیایی مازاد به دسته‌ای از مواد گفته می‌شود، که برخی از کارخانجات دیگر در فرآیندهای خود نیازی به آن‌ها ندارند ولی همچنان این مواد قابل استفاده هستند. این گونه مواد در تولید محصولات جدید در برخی کارخانه‌های دیگر بسیار مورد استفاده قرار می گیرند و بسیار مقرون به صرفه هستند. همچنین، در صورت عدم نیاز به این مواد، باید آن‌ها را در محل‌های مخصصوص ذخیره و دفع کرد که آسیبی به محیط زیست وارد نکنند.

به چه علت برخی مواد مازاد محسوب می‌شوند؟

مواد مازاد شیمیایی در نتیجه ی فرآیندهای شیمیایی، ایجاد تغییر در بازار، مواد شیمیایی درجه دو تولید شده به دلیل ناکارآمدی در مرحله تولید، به روز شدن تکنولوژی، تعطیل شدن کارخانه ها، حلال های بازیافتی از فرآیندها و غیره به وجود می آیند.

خطرات مواد مازاد شیمیایی

این گونه مواد اگر به درستی مدیریت نشوند می توانند محیط زیست را با مشکل رو به رو کنند. یکسری قوانین برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست توسط این مواد وضع شده که باید هنگام استفاده از مواد مازاد و یا دفع آن‌ها رعایت شوند.

یکی از این روش ها بازیافت کردن مواد مازاد و جداسازی آن ها از یکدیگر است. بازیافت کردن مواد شیمیایی استفاده شده راه بسیار خوبی برای کاهش تولید بیش از حد مواد شیمیایی و مشکلات و آلودگی های حاصل از آن ها می باشد.

منابع مواد شیمیایی مازاد

منابع مختلفی برای اینگونه مواد وجود دارد که عبارتند از: مواد شیمیایی درجه دو که مشخصات کیفی مناسبی ندارند مانند زغال سنگ درجه دو که از کارخانه های کره ای تهیه می شود، فرآورده های تولید شده هنگام انجام فرآیندهای شیمیایی مانند تولید گلیسیرین که از فرآیند تولید صابون به دست می آید، مواد شیمیایی که مازاد بر ظرفیت کارخانه تولید شده است، حلال های بازیافتی مانند اتانول، متانول و حلال هایی از این قبیل که بعد از استفاده در واحدهای صنعتی بتوان آن ها را بازیافت و دوباره استفاده کرد.

متداول ترین مواد مازاد شیمیایی پلی اتیلن گلیکول، نرمال هپتان، نرمال هگزان و گلیسیرین است. پلی اتیلن گلایکول یک محصول جانبیست که سمیت کمی دارد و در داروسازی به عنوان روان کننده قرص و کپسول، حلال، نرم کننده و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.

نرمال هپتان و نرمال هگزان حلال های بازیافتی هستند. نرمال هپتان یک حلال غیر قطبی است که در آزمایشگاه ها برای استخراج مواد شیمیایی از آن استفاده می شود و نیز  در آبکاری به عنوان حلال تمیزکننده سرد مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین به عنوان حلال فلکسوگرافی و چاپ گراور در صنعت چاپ استفاده می شود. نرمال هگزان ماده ایست که از پالایش نفت خام به دست می آید. این ماده برای از بین بردن چربی در نساجی استفاده می شود و همچنین حلال غیر قطبی در آزمایشگاه ها می باشد. گلیسیرین یک محصول فرعی است که از صابون سازی به دست می آید. از گلیسیرین یا گلیسرول به عنوان حلال، مرطوب کننده و روان کننده در صنایع غذایی، داروسازی و غیره استفاده می شود.

فرصت‌های اقتصادی مواد مازاد شیمیایی

خرید و فروش مواد مازاد شیمیایی به سرعت رو به افزایش است زیرا مزایایی همچون: کاهش هزینه های شرکت ها و کارخانه ها برای دفع مواد شیمیایی، کاهش هزینه های شرکت خریدار در مقایسه با خرید مواد اولیه از تولید کننده، حفاظت از محیط زیست را دارد.

تقاضای مواد شیمیایی در بیشتر بخش‌ها، با وجود نرخ رشد در تولید ناخالص داخلی (GDP) یا چند برابر تولید ناخالص داخلی در سراسر جهان، همچنان قوی است. تولید ناخالص داخلی یکی از متغیرهای مهمی است که در اقتصاد کلان برای تجزیه و تحلیل از آن استفاده می شود.

این متغیر در ایران برابر است با کل ارزش ریالی محصولات نهایی تولید شده توسط واحدهای اقتصادی مقیم کشور در دوره زمانی معین. تولیدکنندگان به تولید محصولات جدید با استفاده از پلاستیک و سایر مواد شیمیایی مشتق شده از آن ادامه می دهند.

این در حالیست که رشد محصولات موجود در بازارهای در حال توسعه با طبقه متوسط  همچنان قوی است. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند در جایی باشند که رشد تقاضا بالایی وجود دارد، مواد اولیه کم‌هزینه زیادی در دسترس است و یا در جایی که مزایای هزینه سرمایه وجود دارد.

تحقیقات نشان می دهد که استفاده از مواد مازاد شیمیایی همچنان تا سال 2025 سیر صعودی خود را طی می کند و این میزان تقاضا باید به درستی مدیریت شود.